ไขข้อสงสัย Jig และ Fixture คืออะไร? ต่างกันอย่างไรในงานอุตสาหกรรม

1. Home
2. Mostori Blogs
3. Products Knowledge

---

Posted 11 Sep 2025 16:38 | 16 views

เพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการผลิต ด้วยการเลือกใช้ Jig และ Fixture ให้ถูกต้อง เรียนรู้ความแตกต่างที่สำคัญของเครื่องมือทั้งสองชนิด พร้อมตารางเปรียบเทียบที่เข้าใจง่าย

ในวงการอุตสาหกรรมการผลิต คำว่า 'Jig' (จิ๊ก) และ 'Fixture' (ฟิกซ์เจอร์) มักถูกใช้บ่อยครั้ง และหลายคนอาจยังสับสนว่าเครื่องมือทั้งสองชนิดนี้แตกต่างกันอย่างไร ทั้งคู่เป็นอุปกรณ์จับยึดชิ้นงาน (Workpiece) ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อกระบวนการผลิต ช่วยเพิ่มความแม่นยำ ลดระยะเวลา และรักษามาตรฐานคุณภาพให้สม่ำเสมอ

บทความนี้จะอธิบายความแตกต่างที่สำคัญของเครื่องมือทั้งสองชนิดนี้ให้ชัดเจน พร้อมตารางเปรียบเทียบเพื่อให้คุณเข้าใจได้ง่ายที่สุด

ตารางเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่าง Jig และ Fixture

	Jig (จิ๊ก)	Fixture (ฟิกซ์เจอร์)
หน้าที่หลัก	จับยึดชิ้นงาน และ นำทางเครื่องมือตัด	มีหน้าที่เพียงแค่ จับยึดชิ้นงาน ให้นิ่งคงที่
ลักษณะทางกายภาพ	มักถูกออกแบบให้มีน้ำหนักเบาและเคลื่อนย้ายได้สะดวก	มักมีน้ำหนักมากและมีความแข็งแรงสูง
การติดตั้ง	มักจะวางบนเครื่องจักรหรือที่จับสำหรับริบชิ้นงาน	มักจะถูกยึดติดกับแท่นเครื่องจักรอย่างแน่นหนา
ต้นทุนการผลิต	มักมีราคาสูงกว่าเนื่องจากการออกแบบที่ซับซ้อนและชิ้นส่วนมาตรฐาน (เช่น ปลอกนำ)	มักมีราคาต่ำกว่าเนื่องจากโครงสร้างที่เรียบง่ายกว่าและมักทำจากเหล็กหล่อหรือเหล็กกล้า
ประเภทของงาน	งานที่ต้องการการนำทางเครื่องมือ เช่น การเจาะรู (Drilling), การต๊าปเกลียว (Tapping)	งานที่ต้องการความมั่นคงสูง เช่น การกลึง (Turning), การกัด (Milling)

 

Jig (จิ๊ก) คืออะไร?

! 

Jig (จิ๊ก) คือ อุปกรณ์ที่ทำหน้าที่ 2 อย่างพร้อมกัน คือ 1. จับยึดชิ้นงาน (Holding) และ 2. นำทางเครื่องมือตัด (Guiding the tool) ไปยังตำแหน่งที่ถูกต้องบนชิ้นงาน

หัวใจสำคัญของจิ๊กคือการมี "ปลอกนำสว่าน" (Drill Bushing) หรือชิ้นส่วนนำทางอื่นๆ ที่จะคอยควบคุมให้เครื่องมือ (เช่น ดอกสว่าน) ทำงานในตำแหน่งที่แม่นยำซ้ำๆ กันได้ทุกครั้งโดยไม่ต้องวัดใหม่ ทำให้จิ๊กเหมาะอย่างยิ่งสำหรับงานเจาะรู, คว้านรู หรือต๊าปเกลียว ซึ่งต้องการความแม่นยำในการกำหนดตำแหน่งสูง จิ๊กมักจะมีน้ำหนักเบากว่าฟิกซ์เจอร์และไม่จำเป็นต้องยึดติดกับโต๊ะหรือแท่นเครื่องจักรเสมอไป

---

 

Fixture (ฟิกซ์เจอร์) คืออะไร?

!

Fixture (ฟิกซ์เจอร์) คือ อุปกรณ์ที่ทำหน้าที่เพียงอย่างเดียว คือ จับยึดชิ้นงาน (Holding) ให้อยู่นิ่งและมั่นคงในตำแหน่งที่ถูกต้องและแน่นอนเท่านั้น ฟิกซ์เจอร์จะไม่มีส่วนที่ใช้นำทางเครื่องมือตัด

โดยทั่วไป ฟิกซ์เจอร์จะถูกออกแบบให้มีความแข็งแรงทนทานและมีน้ำหนักมาก เพื่อทนต่อแรงสั่นสะเทือนและแรงกระทำสูงๆ จากเครื่องจักร มันจะถูกยึดติดเข้ากับแท่นวางของเครื่องจักรอย่างแน่นหนาเพื่อสร้างระนาบอ้างอิงที่แม่นยำระหว่างชิ้นงานและเครื่องมือตัด ฟิกซ์เจอร์จึงเหมาะสำหรับงานที่เครื่องมือตัดเคลื่อนที่ไปตามโปรแกรมของเครื่องจักร เช่น งานกัด (Milling), งานกลึง (Turning) หรืองานเจียระไน

---

 

สรุปความแตกต่างสำคัญในประโยคเดียว

หัวใจสำคัญที่ใช้แยกความแตกต่างคือ Jig (จิ๊ก) จะทำหน้าที่ทั้ง "จับและนำทาง" เครื่องมือตัด ในขณะที่ Fixture (ฟิกซ์เจอร์) จะทำหน้าที่เพียง "จับยึด" ชิ้นงานให้อยู่นิ่ง เท่านั้น

 

มองหา Jig & Fixture ที่ใช่สำหรับงานของคุณ?

ไม่ว่าจะเป็นงานที่ต้องการความแม่นยำสูงหรืองานผลิตจำนวนมาก การเลือกใช้ Jig และ Fixture ที่ออกแบบมาอย่างเหมาะสมคือหัวใจสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพและลดต้นทุนการผลิต

ทีมผู้เชี่ยวชาญของ Mostori พร้อมให้คำปรึกษาและออกแบบโซลูชันที่ตอบโจทย์สายการผลิตของคุณโดยเฉพาะ

ติดต่อเราเพื่อรับข้อมูลเพิ่มเติม